اولویت‌بندی معیارهای گردشگری اسلامی به منظور ارتقاء عدالت شهری در تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم‌وصنعت ایران، تهران، ایران

3 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم‌وصنعت ایران، تهران، ایران.

10.22081/jtc.2024.68619.1034

چکیده

گردشگری، روند سفر افراد از محل زندگی به مقاصد دیگر با اهداف از پیش تعیین‌شده است. گردشگر با ورود به یک مقصد، در ابعاد مختلف بر آن محیط تأثیر می­گذارد. شهر تهران با چالش‌های فراوانی از جمله ضعف ‌عدالتی روبه‌رو است. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی توسعۀ شهری تهران با تمام اهداف خود، به ابزاری برای تسهیل اهداف سرمایه‌داری و منافع شخصی تبدیل شده و از ترویج عدالت شهری بازمانده است. هدف پژوهش پیش‌رو، اولویت‌بندی معیارهای گردشگری اسلامی به منظور ارتقاء عدالت شهری در تهران با استفاده از ظرفیت‌های این صنعت می‌باشد. این پژوهش متأثر از جهان‌بینی اسلامی و از نوع توصیفی و تحلیلی است؛ روش آن، استدلال منطقی و شیوۀ گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد که به منظور اولویت‌بندی معیارها از مدل‌ BWM استفاده نموده است. براساسِ نتایج پژوهش، معیارهای عدالت و برابری، پراکنش خدمات، مراکز مذهبی و فرهنگی به ترتیب مهم‌ترین معیارهای تحقق هدف پژوهش است. با توجه به جایگاه ویژۀ عدالت در مکتب اسلام و همچنین تأکید بر سیاحت و گردشگری در آموزه‌های اسلامی، باید با ارائۀ راهکارهای نویدبخش از ظرفیت‌های این صنعت جهت ارتقاء عدالت شهری در تهران، استفاده شود و برنامه‌ریزی‌های لازم در این راستا صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prioritizing Islamic Tourism Criteria to Enhance Urban Justice in Tehran

نویسندگان [English]

  • Reza Motahar 1
  • Seyed Abdolhadi Daneshpour 2
  • Mohammadsaleh Shokouhibidhendi 3
1 Ph.D. Candidate in Urban Planning، School of Architecture and Environmental Design، Iran University of Science and Technology، Tehran، Iran.
2 Professor of Regional and Urban Planning، School of Architecture and Environmental Design، Iran University of Science and Technology، Tehran، Iran.
3 3. Assistant Professor of Regional and Urban Planning، School of Architecture and Environmental Design، Iran University of Science and Technology، Tehran، Iran.
چکیده [English]

Tourism is the process of individuals traveling from their place of residence to other destinations with predetermined goals. A tourist, upon entering a destination, impacts that environment in various ways. The city of Tehran faces many challenges, including a lack of justice. It seems that Tehran's urban development planning, with all its objectives, has become a tool for facilitating capitalist goals and personal interests and has failed to promote urban justice. The aim of this research is to prioritize Islamic tourism criteria to enhance urban justice in Tehran by utilizing the capacities of this industry. This research is influenced by the Islamic worldview and is descriptive and analytical in nature. The method is logical reasoning, and the method of data collection is both library and field-based, using the BWM model for prioritizing criteria.
According to the research results, the criteria of justice and equality, distribution of services, and religious and cultural centers are, respectively, the most important criteria for achieving the research objective. Given the special place of justice in Islamic teachings and the emphasis on tourism in Islamic teachings, it is necessary to use promising strategies from this industry to enhance urban justice in Tehran and make the necessary plans in this regard.a

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic tourism
  • urban justice
  • tourism
  • Islamic city
  • Tehran

مراجع

  1. اخوت، هانیه (1393)، «بررسی نقش آیات قرآن و احادیث شیعه در شکل‌گیری کالبد مسکن سنتی»، فصلنامۀ شیعه‌شناسی (الاهیات، تاریخ و جامعه‌شناسی شیعیان جهان)، دورۀ 13، شمارۀ 52.
  2. اسحاقی، محمد؛ احمدیه، مریم (1399)، «بازخوانی عدالت در اندیشه جان راولز (با تأکید بر عدالت جنستی)»، پژوهش‌نامۀ متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ماهنامۀ علمی، دورۀ 20، شماره 11، زمستان، صص 23-3.
  3. بختیاری، صادق (1382)، تحلیلی از توزیع درآمد با استفاده از روش پارامتریک، تهران: انتشارات وزارت امور اقتصادی و دارایی.
  4. پرده‌پور، بهزاد (1398)، «بررسی عوامل توسعه گردشگری با تأکید گردشگری حلال (مطالعه موردی؛ شهر مشهد)»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، مشهد: موسسۀ آموزش عالی بینالود.
  5. پوراحمد، احمد؛ موسوی، سیروس (1389)، ماهیت اجتماعی شهر اسلامی، فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، دورۀ 1، شمارۀ 2، صص 11-1.
  6. پورعزت، علی اصغر (1384)، عدالت حق مدار، تهران: انتشارات علم و فرهنگ، نوبت اول.
  7. جعفری صمیمی، احمد؛ خبره، شیما (1394)، «اثر گردشگری مذهبی بر رشد اقتصادی در استان­های ایران»، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دوره 4، شماره 15، صص 103-85.
  8. حاجی‌نژاد، علی؛ پایدار، ابوذر؛ باقری، فاطمه؛ عبدی، ناصر (1395)، «ارزیابی تأثیر گردشگری حلال بر حوزه‌های گردشگری ایران با استفاده از مدل جمع‌وزنی (WSM)»، نشریۀ سیاست‌های راهبردی و کلان، دورۀ 4، شمارۀ 15، صص 46-27.
  9. حکیمی، محمدرضا (1376)، «حقوق و عدالت»، فصلنامۀ نقد و نظر، دوره 2، شماره 3.
  10. داداش‌پور، هاشم؛ الوندی‌پور، نینا (1395)، «عدالت‌فضایی در مقیاس شهری در ایران؛ فرامطالعۀ چارچوب نظری مقاله‌های علمی موجود»، نشریه هنرهای‌زیبا معماری و شهرسازی، دورۀ 21، شمارۀ 3، 80-67.
  11. داداش‌پور، هاشم؛ علیزاده، بهرام؛ رستمی، فرامرز (1394)، «تبیین چارچوب مفهومی عدالت ‌فضایی در برنامه‌ریزی ‌شهری با محوریت مفهوم عدالت در مکتب اسلام»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نقش ‌جهان، شمارۀ 1، دورۀ 5، صص 84-75
  12. رحیمی، لیلا؛ نقی‌زاده، محمد (1395)، «تجلی عدالت اجتماعی در ساختار شهر اسلامی (محله)»، فصلنامۀ هویت شهر، دورۀ 10، شمارۀ 26، صص 20-13.
  13. رستمی، فرامرز؛ و داداش‌پور، هاشم (1397)، «تحلیلی بر ارتباط فضامندی بی‌عدالتی و بی‌عدالتی فضامندی در شهر کاشان»، فصلنامۀ جغرافیا و توسعه فضای شهری، دورۀ5، شمارۀ 2، صص 81-104.
  14. رک­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ بیشمی، بهار؛ سجادی قیداری، حمدالله؛ حسن­پور، یوسف (1388)، «نقش کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در توریسم جهانی»، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، دورۀ 5، شمارۀ 2، پاییز، صص 168-138.
  15. سعیدی رضوانی، هادی؛ نوریان، فرشاد (1393)، «شهرسازی عدالت محور؛ رهیافتی پیش‌رو در برنامه‌ریزی شهری»، فصلنامۀ مطالعات شهری، دورۀ 3، شمارۀ 3، صص 58-47.
  16. شفقی، سیروس؛ حسنوند، عباس؛ مصلحی، محسن (1391)، «ضرورت‌ها و ظرفیت‌های گردشگری اسلامی و رویکردهای آن از منظر الگوهای فرهنگی اسلام و فقه اسلامی»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دورۀ 2، شمارۀ 6، صص 13-1.
  17. طبیبیان، منوچهر؛ شکوهی، محمدصالح؛ ارباب، پارسا (1387)، «سنجش عدالت اجتماعی در طرح منظر شهری محلۀ خوب بخت»، تهران: طرح پژوهشی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
الهیات شهر
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
دوفصلنامه الهیات شهر سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان ۱۴۰۲
اسفند 1402
صفحه 127-182

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار