تبیین کارکرد موسیقی در مدیریت صفات شهروندی و هویت شهری از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل مقطع دکتری مدیریت رسانه، واحد علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، دانشگاه تهران مرکزی، تهران، ایران.

10.22081/jtc.2025.70827.1043

چکیده

نخستین ارتباط انسان با پدیده­ها به‌واسطۀ حواس شکل می‌گیرد و قوای شنیداری و دیداری بیشترین تعامل را در این عرصه دارد. براین اساس، تمرکز نویسنده در مقالۀ پیش‌رو بر سمع و قوۀ شنیدار و مصداق بیرونی آن یعنی موسیقی می­باشد. موسیقی به دلیل ویژگی منحصر به فرد خود در حوزۀ القای معنا و همچنین به دلیل عدم قابلیت رصد دقیق و کنترل درون انسان، به‌سهولت روی گزاره­های توجهی انسان سوار می­شود، حجیت خود را به مخاطب دیکته می­کند و او را به سوی کنشی متناسب با القای منظور خود سوق می­دهد. این قابلیت قوای شنیداری در انسان که شاهراه تعقل و تفکر است، می‌تواند به‌واسطۀ کنترل بر نوع موسیقی و داشتن مبنای نظری و نظم منطقی در نظام وجودی انسان، موجب ایجاد تحرک و سوق یافتن و سرعت در رسیدن به هدف باشد. همچنین قوای شنیداری می‌تواند در معرض انباشت غیرملموس اصوات قرار بگیرد که گاه موجب جهت‌دهی صفات و تغییر رفتار شده و گاه مسیر تفکر را مسدود می‌کند. به همین دلیل، برنامه­ریزی و نظارت این اثر در جامعه، اهمیت می­یابد و لازم است مدیران، مهارت و تخصص خود را جهت کنترل این عرصه به خدمت بگیرند. روش گردآوری داده در پژوهش پیش‌رو به دو شکل کتابخانه‌ای و مرورِ مقالات مرتبط و مشاهدۀ میدانی است که به‌واسطۀ مشاهدۀ مشارکتی و حضور در کنسرت‌ها  و رصد عینی رخدادها و مصاحبه با افراد بعد از اتمام کنسرت‌ها انجام شده است. روش تحلیل داده‌ها نیز توصیفی خواهد بود. در نهایت این نتیجه به دست آمد که قوۀ شنیداری انسان، مهمترین محمل القاپذیری در میان حواس انسان است که مسیر عریض و مستقیمی را در گذر از قوّۀ ادراک به قوّۀ توجه و عواطف انسان در اختیار دارد. این ناحیه از ساختار وجود انسان، توانایی فراوانی در دستکاری و تغییر روحیه، صفات و اخلاق دارد که بسته به تجربۀ زیستۀ افراد، قصد، ساختار احساسی آنها و بستر اجرای موسیقی، متفاوت می‌شود. مدیریت مناسب موسیقی با توجه به ظرفیت القاگری خود می تواند از مقیاس شهروندی به شاکلۀ شهری تعمیم یابد و و هویت اجتماعی را تحت‌تأثیر قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Music in Shaping Citizenship Traits and Urban Identity from the Perspective of the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Vahid Mohammadi
Graduated from the PhD program in Media Management, Social Sciences, Communications and Media Department, Central Tehran University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Human perception of phenomena begins through the senses, with auditory and visual faculties playing the most significant roles. This study focuses on the auditory sense, specifically music, which has a unique capability to convey meaning and influence human cognition without being easily regulated or controlled. Music naturally integrates into human attention processes, shaping thoughts and behaviors. Since hearing is a direct channel to human intellect and emotions, controlled musical exposure—grounded in a theoretical and logical framework—can enhance motivation, guide individuals toward goals, and accelerate achievement. Conversely, uncontrolled exposure to accumulated auditory stimuli can influence traits, alter behaviors, or even block critical thinking.
Given its strong impact, music requires strategic management in society, necessitating skilled oversight by cultural authorities. This study employs both library research and field observations, including participation in concerts, real-time event monitoring, and post-event interviews. The findings confirm that auditory perception is the most receptive sensory channel for influence, shaping human emotions, traits, and ethics based on lived experiences, intentionality, emotional structure, and the context of musical performance. Proper music management can extend from individual citizenship traits to urban identity, significantly affecting social identity.


کلیدواژه‌ها [English]

  • : Music
  • attention
  • music management
  • citizenship traits
  • urban identity
قرآن کریم
اخوت،احمدرضا.قاسمی،مریم.(1400).شاکله نفس.تهران. انتشارات قرآن و اهل بیت نبوت علیهم السلام
استور، آنتونی (1391). موسیقی و ذهن. ترجمه: معتمدی، غلامحسین. تهران، نشر مرکز
جعفری نژاد،کیوان.حزین،سروین(1400).مبانی موسیقی.تهران. نشر کارنامه کتاب.
خامنه­ای، علی(1403). غنا و موسیقی، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی
شاه حسینی، مجید (1398). سلسله جلسات نقد و بررسی تاریخ موسیقی جهان. تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
طباطبایی، سید محمدحسین (1378). المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه: موسویهمدانی، سید محمدباقر. تهران، نشر امیرکبیر
غازی، مژده. شکاری، جواد (1400). اثر روانشناختی موسیقی در روح و روان انسان به مثابه یک روان درمانگر. پژوهش های نوین در علوم انسانی
کیمی ین، راجر(1400). درک و دریافت موسیقی. مترجم: یاسینی، حسین. تهران، نشر چشمه.
مکارم شیرازی، ناصر (1373). تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه
 
Cox, Damian. Levine, Michael (2016). music and Ethics: The Very Mildly Interesting View. Online Publication Date: Feb 2016
Robinson, Jenefer (2007).  Deeper than Reason: Emotion and its Role in Literature, Music, and Art New edition
Kivy, Peter (2009). Musical Morality. In Antithetical Arts: On the Ancient Quarrel between Literature and Music, 215–34. Oxford: Oxford University Press
Mayer,Leonardo. Cooper,Grosvenor (1960). The rhythmic structure of music. University of Chicago press.
Whitehead, Alfred North (1932). Science and the modern world. New York,: Free Press.
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 3
دوفصلنامه الهیات شهر سال دوم، شماره سوم ( ویژه‌نامه الهیات و تمدن)، بهار و تابستان ۱۴۰۳
اسفند 1403